دیباچه:
بشر در ابتدا برای تهیه لباس و پوشاک و محافظت از خود در مقابل سرما و گرما صنعت نساجی را به وجود آورد. سپس زیرانداز و روانداز خود را به یاری این صنعت تهیه کرد . امروزه بشر نه تنها انواع پوشاک و فرش و موکت را به یاری صنعت نساجی تهیه می‌کند بلکه برای ساخت خودرو، انجام خدمات پزشکی، انجام ماموریتهای نظامی و حفاظتی، ساخت و تعمیر جادهها، ساخت وسائط نقلیه هوایی و ماهواره ها و نیز ایستگاههای فضایی به منسوجات نیاز است. برای مثال از الیاف و منسوجات برای تقویت و جلوگیری از فرسایش خاک و نیز تقویت آسفالت جادهها استفاده میشود. بدنه بسیاری از وسائط نقلیه امروزه از کامپوزیت های تهیه شده در صنعت نساجی تشکیل شده است. در انجام بسیاری از خدمات پزشکی نظیر بانداژها، منسوجات فشاری و رگهای مصنوعی از منسوجات مختلف استفاده میشود. . صنعت نساجی در حال حاضر صنعتی بسیار گسترده و پیچیده است و اداره آن نیاز به تخصص و تحصیلات دانشگاهی دارد، این صنعت شامل بخش‌های مختلفی میشود که از آن جمله می‌توان به کارخانه‌های ریسندگی (تولید نخهای مختلف)، بافندگی (تولید انواع پارچه)، تولید فرش ماشینی و موکت و همچنین کارخانه‌های تکمیل‌کننده این کالاها مثل رنگرزی، چاپ و کارخانه‌های تولید الیاف مصنوعی مثل نایلون و پلی‌پروپیلن اشاره کرد.
مهندسی نساجی رشته‌ای است که دانش و توانایی لازم را برای اداره بخش‌های مختلف این صنعت به دانشجویان می‌دهد. این رشته دارای پنج گرایش "فناوری نساجی" و "شیمی نساجی " ، " علوم الیاف" ، "منسوجات فنی" و "پوشاک" است.
گرایش فناوری نساجی:
هدف تربیت افرادی متخصص به منظور بهره‌برداری از صنایع نساجی در تبدیل الیاف به نخ ، نخ به منسوجات و روشهای تهیه سایر منسوجات نساجی است که مصارف فنی، صنعتی ، مخابراتی و غیره دارند. دانشجوی تکنولوژی نساجی نحوه تولید نخ، پارچه، قالی و موکت را مطالعه کرده و آموزش می‌بیند و تا حدودی با طراحی ماشین‌آلات نساجی و قطعات مختلف آنها آشنا می‌گردد. همچنین با شیوه‌های ریسندگی نخها، مقدمات بافندگی و بافندگی آشنا میشود و برای شناخت دستگاه‌های نساجی دروسی درارتباط با علم مکانیک می‌گذراند. از آنجا که صنعت نساجی یکی از قدیمی‌ترین صنایع و دومین صنعت کشور بوده از لحاظ تعداد شاغلان، در سطح زیربنای کارخانه‌ها و تعداد واحدهای تولیدی، بزرگترین صنعت کشور است. داوطلب باید در دروس فیزیک، ریاضی و مکانیک دبیرستان قوی بوده همچنین به علت شرایط کار و محیط کارخانه از نظر جسمی و روحی خوب باشد.
دروس پایه در گرایش‌های مختلف مهندسی نساجی:
ریاضی عمومی، فیزیک عمومی، شیمی عمومی، برنامه‌نویسی کامپیوتر، معادلات دیفرانسیل، آمار و احتمالات مهندسی، ریاضیات مهندسی. مبانی مهندسی برق، دینامیک عمومی.
دروس اصلی و تخصصی رشته فناوری نساجی :
استاتیک و دینامیک: بررسی نیروهای وارد به اجسام ساکن و متحرک.
مکانیک سیالات: روابط حاکم بر سیالات،
مقاومت مصالح : عکس‌العمل جامدات در مقابل نیروها و گشتاورهای وارد بر آنها.
ترمودینامیک: شناخت گرما و آثار آن و خواص گازها.
شیمی پلیمر: آشنایی با مواد پلیمری.
علوم الیاف و فیزیک الیاف: آشنایی با ساختمان الیاف و فرآیند تولید آنها و خواص فیزیکی و مکانیکی الیاف.
ریسندگی 1 و 2 : آشنایی با نحوه تبدیل الیاف پنبه‌ای به نخ و ماشین‌آلات آنها.
ریسندگی مدرن : آشنایی با روشهای جدید ریسندگی نخها.
مقدمات بافندگی: نحوه آماده کردن نخهای ریسیده شده برای بافندگی
بافندگی 1 و 2 : نحوه تبدیل نخ به پارچه.
تکنیک بافت پارچه : طراحی پارچه روی کاغذ و نحوه دادن فرمان به ماشین بافندگی .
تجزیه فنی پارچه : روش به دست آوردن مشخصات پارچه از روی نمونه آن .
بافندگی حلقوی 1 و 2 : آشنایی با روشهای بافندگی حلقوی تاری و حلقوی پودی.
اصول رنگرزی و چاپ : آموزش رنگرزی و چاپ پارچه‌ها
تکمیل کالای نساجی: نحوه تکمیل پارچه‌های تولید شده توسط ماشین‌های بافندگی
کنترل کیفیت آماری: کنترل کیفیت تولیدات هر قسمت برای هماهنگی با قسمت بعدی یا جلب رضایت مشتری.
طرح و محاسبه کارخانه : چگونگی ایجاد یک کارخانه و ارائه طرح توجیهی برای یک کارخانه.
موقعیت شغلی در ایران :
صنعت نساجی بعد از نفت، بزرگترین صنعت کشور است. از سوی دیگر باید توجه داشت که صنعت نساجی به دلیل تنوع خود، بازار جذب وسیعی دارد. یک مهندس نساجی می‌تواند در کارخانجات نساجی به عنوان مدیر عامل، رئیس کارخانه، مدیر تولید ( مسؤول سالن‌های مختلف ریسندگی و بافندگی، رنگرزی، زیر نظر این مدیر کار می‌کنند)، مدیر بازرگانی (مسؤول بازاریابی، مسؤول فروش و مسؤول تدارکات در این بخش فعالیت دارند)، مدیر مهندسی صنعتی (، کارشناسان کنترل کیفیت بخش‌های مختلف در و مشاور کارخانه (مشاور در امور مختلف مانند خرید خط تولید، طراحی خط تولید، تولید جنس جدید، رفع اشکالات پیش‌آمده در خط تولید، خرید ماشین‌آلات و بررسی افزایش انعطاف‌پذیری آنها) فعالیت کند یا با بخش نساجی مؤسسه استاندارد، اداره نساجی و پوشاک وزارت صنایع، بخش نساجی وزارت کار (برای بررسی مسائل کارگری، کم کردن ضایعات و افزایش تولید و بهره‌وری)، بخش نساجی وزارت دادگستری (برای تعیین قیمت کارخانجات ورشکسته و برآورد کردن قیمت کالاهای نساجی)، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی و مراکز تحقیقاتی مانند مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی همکاری نماید.
ادامه تحصیل:
برای این گرایش امکان تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا نیز فراهم است.